Je mag kiezen tussen celstraf of het lezen van boeken. Geef toe het is een wat ongewone keuze, maar het is precies die keuze die een rechter in Leicester, Engeland, vorige week liet aan een jonge man die verdacht werd van het sympathiseren met terroristische organisaties. Door de jury werd de man schuldig geacht aan het voorhanden hebben van informatie die zou kunnen worden gebruikt voor een terroristische aanslag; een misdrijf waarop in Engeland 15 jaar staat. De rechter in kwestie vond dat blijkbaar te gortig. Hij stelde de nu 21-jarige man, die als 18-jarige bij de politie in beeld was gekomen, voor de keuze. Of je leest onder andere Pride & Prejudice van Jane Austen en A Tale of Two Cities van Charles Dickens en verder Shakespeare en Trollope of ….

De man ging akkoord met het voorstel van de rechter en wordt nu op 4 januari door hem overhoord De rechter gaf hem alvast mee gaf dat als hij de boeken niet goed genoeg zou kennen, er wat voor hem zou zwaaien: “als ik denk dat je tegen me liegt, ga je het zwaar krijgen”.

In een tijd waarin alom geroepen wordt om steeds draconischer straffen en de verhoudingen binnen onze samenleving zich lijken te verharden, denk aan de discussie rond vaccinatie en klimaat, is dit voorstel van deze rechter een verademing, er spreekt compassie en hoop uit.

Blijkbaar heeft de rechter het idee dat het leven van deze jonge man nog niet verloren is, vandaar “A Tale of Two Cities”, daarin laat Dickens immers zien dat hij gelooft in de mogelijkheid van transformatie en wederopstanding. Met dat boek wil de rechter de verdachte in kwestie denk ik de strohalm bieden die nodig is om de eerste stap naar verlichting te bieden. En als hij dan daarna Pride & Prejudice van Jane Austen leest, dan zal het de bedoeling zijn dat de jongen in gaat zien dat niet alles is wat het lijkt. Dat er een verschil is tussen de oppervlakte en wat daaronder verborgen is. Dat een doel niet de middelen heiligt, maar dat een mens op de wereld daadwerkelijk goed kan doen.

Nu weet ik natuurlijk niet of de rechter met specifiek deze keuze de plank raakslaat, immers de setting van zowel de boeken van Austen als Dickens is negentiende-eeuws en zal hoogstwaarschijnlijk de opvoeding van de rechter zelf reflecteren. Het is even de vraag of een dergelijke setting aan zal slaan bij een millennial. Maar de rechter zal hopen dat de universele boodschap van deze boeken door de setting heen zal resoneren bij de jongen. Zoals makelaars je altijd aansporen om door achterstallig onderhoud te kijken als je een woning gaat bekijken.

Ik hoop dat dit goed voorbeeld ook in Nederland goed zal doen volgen. Maar maak het die rechters zo makkelijk mogelijk. Boekenvak, maak een lijst op van hedendaagse literatuur die jong verdwaasden in hun eigen taal wegwijs kan maken in deze verwarrende wereld.

Hans Bousie