Er vloeit bloed door de straten van het boekenvak. In Frankfurt merkte ook de niet oplettende voorbijganger op dat de neerwaartse beweging nog sterker is dan in voorgaande jaren. Uitgevers melden (met een slok op) dat ze 30-40-50% aan omzet in een jaar zijn gedaald. Een teruggang van 5% per jaar kunnen gezonde bedrijven nog wel opvangen, maar een plotseling verlies van tientallen procenten? Dat kunnen zelfs de allersterksten niet verwerken. En dus kondigen uitgevers nu al vast maar aan dat ze binnen een paar jaar failliet zijn. En of het allemaal nog niet erg genoeg is, worden er weddenschappen afgesloten op de vraag of Polare over een half jaar nog bestaat en wordt er gesuggereerd dat het komende jaar honderden (honderden!) boekwinkels zullen omvallen. Ik voeg daar nog een persoonlijke noot aan toe. Je zult als advocaat maar zijn gespecialiseerd zijn in het boekenvak en opeens knikkert de hele markt in elkaar. U kunt mij vanaf nu ook bellen over echtscheidingen, ach wat zeg ik, over alles eigenlijk.

De teloorgang van het vak lijkt dan ook nog eens samen te gaan met een van de ergste crises van deze tijd. En die combinatie maakt onzeker. Doe ik het allemaal wel goed eigenlijk? Moet ik wel in het boekenvak blijven? Moet ik overstappen naar ebooks? Moet ik inderdaad dan maar mummyporn gaan verkopen? Hoe verdien ik de komende jaren in godsnaam mijn geld als de markt verdwijnt en de wereldeconomie naar de gallemieze is?

Ik geef u twee invalshoeken.

De boekenmarkt is de boekenmarkt niet. De ontwikkelingen als hierboven beschreven raken het algemene boek, maar bijvoorbeeld niet het wetenschappelijke. Daar groeien de bomen nog steeds tot in de hemel, ook al heeft men daar reeds jaren terug ruimhartig de digitale wereld omarmd.

De muziekindustrie. Wat er nu gebeurt in het boekenvak gebeurde 10 tot 15 jaar geleden in de muziekindustrie. De muziekindustrie is nu een bloeiende bedrijfstak waar geld verdiend wordt in de live events (Mojo), in de dance industrie (succesvolle DJ’s vaak van Nederlandse bodem). Er zijn nieuwe platforms zoals Spotify en last but not least de oude garde heeft zich omgevormd. Mastodonten als Universal en Sony hebben hun bedrijfsmodel zo omgegooid dat ze weer onverminderd winstgevend zijn. Het kan dus wel.

Wat raad ik u aan? Blijf geloven in de kracht van het boek. Die gaat, net als muziek, nooit verdwijnen. In ieder geval zal de komende jaren nog een substantiële verkoop kunnen worden genoten in fysieke boeken. Los daarvan komt er een alternatieve verkoopstroom op gang van digitale producten, download of streaming. Dus uitgevers blijven bestaan. Boekverkopers blijven er ook, maar alleen boekverkopers die waarde toevoegen, door hun assortiment, door hun kennis of door hun locatie. Maar dan moeten ze die wel hebben. Een kleine of grote algemene boekhandel die zich in niets onderscheidt van een andere boekhandel, die gaat het terecht moeilijk krijgen. Een uitgever die er ongeïnspireerd maar wat titeltjes uitkakt, wie gaat die missen?

Kortom, u gaat het de komende jaren nog knap moeilijk krijgen. Maar voor wie blijft geloven in het boek en in eigen kunnen, en bereid is oude waarden en waarheden tegen het licht te houden, voor u ligt de wereld aan uw voeten.