Stelt u zich eens voor dat Internet niet langer een vrijplaats zou zijn, maar gewoon een transportmiddel, zoals een vliegtuig dat is, of een transportbaan zoals een snelweg. Dat Internet gewoon distributie op een andere manier wordt, niet meer en niet minder. Hoe zou de wereld er dan uit zien?

Ik heb me er altijd over verbaasd dat onze hedendaagse overgecontroleerde samenleving een anarchistisch medium als Internet accepteert. Wie in de auto stapt, schroeft er zonder morren een nummerbord op. Voor een reisje met een vliegtuig is een paspoort nodig. Anoniem reizen is er eigenlijk niet meer bij. Wie te voet reist, heeft altijd nog zijn paspoort nodig aan een buitengrens en betaalt zijn uitgaven met pinpas of creditcard en wordt onderweg van paal tot paal gevolgd via zijn mobiel. Daar zijn we aan gewend geraakt en niemand die er een probleem van lijkt te maken. Het is simpelweg de samenleving van vandaag.

Hoe zit dat nu op de digitale snelweg? Tja, daar is de situatie radicaal anders. Het lijkt het hoogste goed te zijn om in de digitale samenleving anoniem te kunnen rondsnorren. Je kunt op die manier naar hartenlust kinderporno up- of downloaden, terroristische aanslagen voorbereiden of je digitale bestanden zonder betaling toe-eigenen. En ook dat lijken we de normaalste zaak van de wereld te vinden. Natuurlijk vinden we dat we op Internet anoniem mogen zijn. Dat is vrijheid gewaarborgd door privacy.

Maar laten we de zaken eens omdraaien. Voortaan mag iedereen zonder nummerbord de snelweg op; zou een dergelijk voorstel haalbaar zijn? Dat betekent dat we voortaan afzien van wegenbelasting en nooit meer snelheidsovertredingen beboeten; ziet u het gebeuren? Zou u nog in een vliegtuig durven reizen als u weet dat van geen enkele passagier de identiteit wordt gecontroleerd? In onze moderne samenleving is een dergelijk verlies van controle niet meer mogelijk.

Nu draaien we het trucje eens om. Voortaan heeft iedereen op Internet een nummerbord, een Interpas. Wie surft, is herkenbaar voor de overheid. En ja, dat betekent dat uw surfgedrag op het net wordt gemonitord, net zoals nu uw uitgaan in het centrum van Amsterdam wordt gemonitord en u uw paspoort moet laten zien bij grenscontroles.

We zouden er in ieder geval mee opschieten dat het verhandelen van kinderporno moeilijker wordt en het beramen van aanslagen idem dito. Daarnaast zal niemand meer zonder toestemming bestanden kunnen uitwisselen. Met een enorme boost van de muziek-, film- en boekenbranche tot gevolg.En nu niet gaan roepen dat het toch wel lukt om op internet een valse identiteit aan te nemen, dat is hetzelfde als met een vervalst nummerbord rondrijden.  Dat is geen wezenlijk bezwaar, maar een bezwaar op uitvoeringsniveau. Maar terug naar de basale vraag. Als je de controle in de fysieke wereld afzet tegen de vrijheid in de digitale, ziet u daar een discrepantie? Is er een morele (of andere) rechtvaardiging voor die discrepantie? En als die er niet is, is er eigenlijk iets tegen een Interpas?