Enquêterecht biedt een probaat middel bij aandeelhoudersgeschillen, bij een impasse of bij andere malheur binnen een onderneming.

Het enquêterecht betreft een bijzondere gerechtelijke procedure. Het enquêterecht is geregeld in artikel 344 e.v. Boek 2 BW.  Het enquêterecht geeft aandeelhouders en andere betrokkenen bij een rechtspersoon, zoals een besloten of naamloze vennootschap, onder bepaalde voorwaarden het recht om de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam te verzoeken in te grijpen bij die rechtspersoon. Indien er voldoende twijfel bestaat over de wijze waarop het beleid van de onderneming gevoerd wordt, kan de Ondernemingskamer het verzoek tot een enquête toewijzen.

Maatregelen enquêterecht

De enquête bestaat uit een onderzoek door een onafhankelijke door de Ondernemingskamer onderzoeker naar het beleid en de gang van zaken bij de betreffende rechtspersoon. Aan de hand van het onderzoek kan de Ondernemingskamer vaststellen of er sprake is van wanbeleid en ingrijpen door bijvoorbeeld de bestuurder te ontslaan of aandelen van een aandeelhouder tijdelijk over te dragen. De Ondernemingskamer kan echter ook al meteen in de beginfase van de procedure, nog voordat de onderzoeker aan de slag gaat, maatregelen – onmiddellijke voorzieningen genoemd – treffen indien de toestand van de rechtspersoon of het belang van het onderzoek dat vereist. Denk aan het schorsen van een bestuurder, het uitstellen van een aandeelhoudersvergadering of het schorsen van een besluit.

Met name deze mogelijkheid tot het treffen van – vergaande – onmiddellijke voorzieningen maakt van het enquêterecht een probaat middel bij diverse soorten geschillen. Zo wordt het enquêterecht vaak ingezet (i) indien de belangen van een minderheidsaandeelhouder met voeten worden getreden door een meerderheidsaandeelhouder of een bestuurder (ii) om een impasse tussen bestuurders of aandeelhouders te kunnen doorbreken, (iii) om te voorkomen dat het bestuur een weg inslaat die bepaalde aandeelhouders niet willen, of (iv) wanbeleid te doen eindigen. Ook worden enquêterechtprocedures vaak gebruikt om te onderzoeken wat er in het verleden is misgegaan. De uitkomsten van zo’n onderzoek kunnen dan mogelijk gebruikt worden in een aansprakelijkheidsporcedure tegen bestuurders.

Bekende enquêteprocedures

Enquêteprocedures komen voor bij allerlei ondernemingen, van familiebedrijven tot beursvennootschappen. Bekende enquêterechtprocedures hebben zich afgespeeld bij ABN Amro, ASMI, PCM, Ahold, Fortis, Gucci, DSM.