Persoonlijkheidsrechten

Naast de openbaarmakings- en verveelvoudigingsrechten, die tezamen ook wel exploitatierechten worden genoemd, heeft de auteur ook persoonlijkheidsrechten. De persoonlijkheidsrechten hangen nauw samen met de persoonlijke band tussen de auteur en zijn werk bestaat. De persoonlijkheidsrechten worden geregeld in art. 25 Auteurswet en nadere uitleg kan hier worden gevonden. Een belangrijk aspect van persoonlijkheidsrechten is dat deze rechten niet overdraagbaar zijn, maar bij de auteur blijven berusten.

Persoonlijkheidsrecht: Droit au respect

Het persoonlijkheidsrecht, zoals de Fransen het noemen; het droit au respect, is het recht van de auteur om zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de naam van de auteur of aan zijn waarde in de hoedanigheid. Dit recht is neergelegd in art. 25 lid 1 sub d Aw. Bij een beroep dit artikel komt de nadruk te liggen op het element van nadeel aan de naam of de eer van de auteur of aan zijn waarde in die hoedanigheid.[1] Uit art. 25 lid 2 sub d Aw. volgt dat geen afstand van dit persoonlijkheidsrecht worden gedaan door de auteursrechthebbende.

Bijsnijden foto is verminking

Recentelijk heeft de rechtbank Rotterdam[2] een vonnis gewezen waarin zij heeft geoordeeld dat het bijsnijden van een foto onder omstandigheden aangemerkt kan worden als inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de auteur. In het onderhavige geval betrof het een foto van een spaarpot die zonder toestemming van de auteursrechthebbende op een website is afgebeeld en die was bijgesneden. De rechtbank stelt vast dat;

 “het openbaren van de foto zonder toestemming van de rechthebbende een auteursrechtinbreuk oplevert. In aanvulling daarop overweegt de rechtbank dat bij fotografie de plaatsing van het afgebeelde object binnen het kader echt een van de (essentiële) middelen is waarmee een fotograaf zijn persoonlijk stempel op de foto kan drukken.” [3]

Het bijsnijden van een foto ten behoeve van de publicatie op een website levert daarom naar oordeel van de kantonrechter een ‘verminking’ van het origineel op. De rechter stelt vast dat schending van het persoonlijkheidsrecht leidt tot een schadevergoedingsplicht van de inbreukmakende partij.

Conclusie

Voor openbaarmaking en verveelvoudiging van auteursrechtelijk beschermde werken is altijd toestemming vereist van de auteursrechthebbende, behoudens het geval dat een auteursrechtelijke beperking van kracht is. Uit voornoemde vonnis van de rechtbank Rotterdam volgt maar weer dat de auteur, ongeacht of de auteursrechthebbende zijn rechten heeft overgedragen of slecht een licentie heeft gegeven, zich kan verzetten tegen verminking van zijn werk. Daarom is het aan te raden om met de auteursrechthebbende overeen te komen dat het toegestaan is om het werk zodanig te bewerken dat het aansluit bij het gebruik dat wordt beoogd. Bijvoorbeeld door overeen te komen dat een foto bijgesneden kan worden zodat de foto gepubliceerd kan worden op een website.

De advocaten van bureau Brandeis zijn gespecialiseerd in het opstellen, redigeren en beoordelen van auteurscontracten en helpen u graag verder.

[1] Spoor, Verkade en Visser,’ Auteursrecht, naburige rechten en databankenrecht’, Kluwer: Deventer, 2005, p. 373.

[2] Ktr. Rb. Rotterdam 13 januari 2017, 4987421 \ CV EXPL 16-16380.

[3] Ktr. Rb. Rotterdam 13 januari 2017, 4987421 \ CV EXPL 16-16380, r.o. 5.5.