Stephen King is weer eens overgestapt. Na veertig jaar Luitingh Sijthoff en twee jaar House of Books, is de succesauteur nu overgestapt naar Meulenhoff Boekerij, zo las ik in Boekblad. Dit is wat je noemt een gelaagd bericht. Allereerst laat het zien dat de macht van de agent in boekenland is toegenomen. Een schrijver als King zat 40 jaar lang goed bij Luitingh Sijthoff, maar opeens moest er een overstap komen, begeleid door Paul Sebes. Ongetwijfeld zal Overamstel een goed bod hebben neergelegd, maar je mag toch hopen dat King op 70 jarige leeftijd niet alleen voor de poen is overgestapt. Wat drijft zo iemand?

Bij Luitingh Sijthoff zal dan ook met gemengde gevoelens zijn gereageerd op alweer een overstap van King, nauwelijks twee jaar later. Dit keer begeleid door nieuwe agente Marianne Schönbach. Blijkbaar is niet alleen Luitingh Sijthoff ingewisseld maar heeft ook Paul Sebes het veld moeten ruimen. En wat doet dan zo’n nieuwe agent? Die moet zichzelf waar maken natuurlijk en gaat winkelen. U ziet dat het bestaan van de agent ook al niet vanzelfsprekend is. Dit keer kwam de nieuwe agent uit bij Meulenhoff Boekerij, waar men het beste bod heeft neergelegd. Goed nieuws voor Meulenhoff natuurlijk, maar ik zou voorzichtig zijn met het koesteren van dit succes. Allereerst even goed in de gaten houden of King weer van agent verandert, zodra dat gebeurt is de volgende stap immers het zoeken van een andere uitgever. Dus blijf met beide benen op de grond. Doe als De Harmonie die J.K. Rowling binnen haalde. Verander je bedrijf niet, neem niet opeens veel mensen aan, ga niet rücksichtslos investeren, maar beschouw de komst van deze schrijver als een buitenkansje, dat duurt zolang het duurt.

Een ontegenzeggelijk voordeel van dit hoppen is dat het uitgevers scherp maakt. Het gaat er niet om dat je ooit een schrijver tevreden hebt gemaakt, het gaat er om dat je hem of haar tevreden houdt. Dus voortdurend opletten of je niet iets moet veranderen in de samenwerking. Als met een succes voetballer voortdurend (ook ongevraagd) nadenken over het aanpassen van het contract. Scherp in de gaten houden wat je concurrentie positie is ten opzichte van collega uitgeverijen. Want reken maar dat zowel bij Luitingh Sijthoff als bij House of Books meerdere redactie vergaderingen besteed moeten zijn aan hoe het zo ver heeft kunnen komen.

Wat dit hoppen ook bloot legt is de vergankelijkheid van de relaties in het boekenvak. Ooit waren de verhoudingen tussen schrijver en uitgever in steen uitgebeiteld. Dat waren ware huwelijken: tot de dood ons scheidt. Dat kan iets benauwends hebben natuurlijk, maar als de uitgever en de schrijver voortdurend bij elkaar de vinger aan de pols blijven houden, dan moet zo’n relatie ook stand kunnen houden. De belangrijkste competentie van de nieuwe uitgever is dan ook relatie management, voorkom dat de schrijver denkt dat hij op weg moet “tot bij een ander lief in eenig ander land”.

Hans Bousie