Wat betekent POD ook al weer? Printing on demand. Normaal schat je als uitgever je oplage (conservatief) in en hoopt de volledige oplage te kunnen verkopen. Bij POD is de oplage vraaggestuurd. U bestelt, ik druk. Het Commissariaat deed in juli van dit jaar uitspraak over de vraag of door middel van POD gemaakte boeken onder de Wet op de vaste Boekenprijs vallen (Wvbp). Volgens mij een simpele vraag.

Op dit moment ben ik bezig een jurisprudentiebundel te maken waarin 6 jaar Wet op de vaste Boekenprijs wordt weergegeven. Een beetje monnikenwerk, maar goed om alles weer de revue te laten passeren. Een van de meest merkwaardige uitspraken van het Commissariaat was tot nu toe de uitspraak over actieprijzen. Uitgevers vroegen zich af of het voorschrift dat een actieprijs of combinatieprijs slechts éénmalig kon worden toegepast inderdaad moest betekenen dat deze maar een keer in de levenscyclus van een boek mocht worden toegepast. Je zou zeggen dat de uitleg van het woord “éénmalig” niet tot heel veel discussie kan leiden. Echter het Commissariaat kwam, onder verwijzing naar het Reglement Handelsverkeer, tot de conclusie dat eenmalig betekent, maximaal een keer per jaar (…).

Stelt u zich de discussie voor als ik op de kermis sta bij de schiettent waarbij een bord hangt: “drie keer schieten drie euro”. Ik schiet drie keer betaal drie euro en schiet vervolgens weer drie keer. De schietbaas zal mij weer drie euro vragen. En als ik hem uitleg dat ik drie keer heb opgevat als “drie keer per minuut”, denkt u dat ik die discussie ga winnen?

Ik dacht altijd dat het Commissariaat ten tijde van die uitspraak nog een beetje warm moest draaien (nog geen jaar sinds de inwerkingtreding van de wet op dat moment), maar nu is er weer een uitspraak die de “eenmalig is maximaal een keer per jaar-uitspraak”, doet verbleken. Het Commissariaat moest uitleggen of de Wvbp van toepassing is op POD. Bij een oplage van 1 niet, zou ik zeggen, domme vraag. Immers de definitie in de wet luidt dat een boek pas een boek is in de zin van de Wvbp als het wordt uitgegeven in een oplage van meerdere exemplaren. Dus  zolang het bij printing on demand gaat om het op individueel verzoek ter beschikking stellen van telkens één exemplaar, is de Wvbp niet van toepassing. Worden twee of meer exemplaren POD besteld dan geldt de wet en ondermeer dus ook een vaste prijs.

Terwijl u allemaal op het strand lag heeft het Commissariaat echter in haar wijsheid geoordeeld dat gezien de bedoeling van de wetgever toch moest worden geoordeeld dat door middel van POD uitgegeven boeken onder de wet vallen. Allereerst oordeelt het Commissariaat dat boeken die dmv POD op de markt worden gebracht als ongewijzigde herdruk van een boek waarvoor nog wel een vaste prijs geldt, onder de wet vallen, ook al gaat het om een enkel exemplaar dus. Dat is al een merkwaardige beslissing, immers waarom zou dan de wetgever in de definitie hebben opgenomen dat het om een oplage in meerdere exemplaren zou moeten gaan voor de wvbp van toepassing is?

Vervolgens maakt het Commissariaat het nog bonter door ook bij nieuwe boeken die POD worden gemaakt de wet van toepassing te verklaren zodra van een boek meer dan een exemplaar PER DAG wordt besteld. Dat is lijnrecht tegen de wet in. Bij een oplage van meerdere exemplaren is overduidelijk bedoeld, een oplage van meer dan een exemplaar PER KEER.

Fijn, ik ben een kleine uitgever en ik leef van POD. Er worden van allerlei nichetitels exemplaren bij mij besteld, prachtig, niets aan de hand. Maar dan komt het vreselijke moment dat er op één dag twee keer een titel wordt besteld en prompt valt die titel vanaf dat moment ten minste een jaar onder de Wvbp. Ik moet de titel aanmelden binnen een week en ik mag een jaar lang niet van de prijs afwijken die ik op die vermaledijde dag hanteerde. Wat een fantastische manier om nieuwe vraaggedreven initiatieven de grond in te boren. De kleine uitgevers gaan in bezwaar, ik mag hopen dat dat bezwaar gehoord wordt.