Ik hoor nogal eens dat de boekenbranche in Nederland een uitgebalanceerd ecosysteem zou zijn. Een systeem dat je in stand moet houden en dat je niet mag doorkruisen door bijvoorbeeld het doen van woeste overnames, zo zag ik Fabian Paagman beweren. Als ik zoiets lees, dan begint zo ongeveer alles in mij te kriebelen. Laat ik voorop stellen dat het omvertrekken van een zorgvuldig uitgebalanceerd ecosysteem dat uitstekend functioneert een zeker risico met zich meebrengt. Datgene wat er voor in de plaats komt moet dan op zijn minst even goed, maar eigenlijk beter zijn, want waarom zou je anders de moeite nemen?

Aan de redenering rond het veronderstelde ecosysteem ligt natuurlijk wel ten grondslag dat het een goed functionerend ecosysteem zou zijn. Functioneert het ecosysteem van het boekenvak goed? Ja hoor, op sommige punten zelfs meer dan goed, en dan noem ik even een handvol clubs op die een bijdrage aan dat beroemde ecosysteem leveren, zoals CPNB, CB, NUV en KBb. Er zijn maar weinig branches in Nederland die zich zo goed georganiseerd hebben als het boekenvak en dat is zeker toegevoegde waarde voor iedereen die er in rond loopt.

Ging de ecosysteemdiscussie dan over het opblazen van een van deze clubs wellicht? Welnee, het zat een aantal mensen niet lekker dat Novamedia Scheltema heeft over genomen, nadat al eerder Uitgeverij Amsterdam, Wereldbibliotheek en ECI aan de parelketting waren geregen. Paagman vond de overname zelfs een misplaatste actie omdat Novamedia door de bestaande verhoudingen heen zou roeien. Wat blijkt, er was nog een andere partij in de race die ook Scheltema wilde hebben en die achter het net viste.

Tja, ik zie hier niets raars in. Scheltema komt vrij, verschillende partijen geven aan geïnteresseerd te zijn. Een van die partijen biedt de beste deal aan de curator, de curator verkoopt de tent aan die partij. Wat roeit hier dan door bestaande verhoudingen heen? Een failliete winkel kenmerkt zich door een volstrekte afwezigheid van bestaande verhoudingen. Volgens een onderschrift van Paagman had de winkel ook naar “een echte boekenondernemer” kunnen gaan. Novamedia is dus blijkbaar geen echte boekonderneming.

Kom op zeg. Ik ken Fabian, tot mijn innige genoegen overigens, als iemand die graag en veel door het o zo uitgebalanceerde ecosysteem van het boekenvak heen roeit. Als er iemand is die durft te zeggen wat er niet zo goed gaat bij bijvoorbeeld CB is het Fabian wel. Bij Paagman is het dwars roeien zo ongeveer tot kunst verheven, hetgeen hem geen windeieren heeft gelegd. Hij doet het goed als boekondernemer. En dan plotsklaps komt de Paagmanboot een boot tegen die net iets sneller roeide dan hij op het beslissende moment en die verwijt hij vals spel. Dat heet jengelen. Kom op Fabian, grote jongen zijn. Tranen wegslikken, rug recht, borst vooruit en hup met die roeiboot.